piątek, 27 lutego 2015

Ślimaki

Ślimaki, brzuchonogi (Gastropoda, z gr. gaster = brzuch, pous = noga) - jedna z najliczniejszych, około 105 tysięcy gatunków i najbardziej zróżnicowanych gromad mięczaków. Większość gatunków żyje w morzu, a pozostałe w zbiornikach słodkowodnych, w rzekach i jeziorach oraz na lądzie. Zasadniczo można powiedzieć, że ślimaki żyją wszędzie tam, gdzie występuje duża wilgotność środowiska. 
Wykopaliska archeologiczne świadczą o tym, że ślimaki jedzono od dawien dawna, czyli mniej więcej 10 tysięcy lat temu w erze mezolitycznej. Podstawowym źródłem wyżywienia w tym okresie było zbieractwo, łowiectwo, rybołówstwo i rolnictwo. Archeolodzy odkryli ślady świadczące o kulinarnym zastosowaniu ślimaków. Ślimaki znali Celtowie, cenili starożytni Grecy i Rzymianie, którzy uważali, że mięso ślimaka działa jak afrodyzjak. 

W kuchni polskiej pierwsze wzmianki o ślimakach pojawiły się w XVI w. za sprawą franciszkanów i dominikanów, którzy sprowadzili te maleńkie mięczaki z Włoch. Początkowo jako danie postne, bardzo szybko stały się popularne i zagościły na szlacheckich stołach.

Obecnie ślimaki przeznaczone do konsumpcji, poza morskimi, pochodzą prawie wyłącznie z hodowli. 

Ślimaki jadalne morskie - ich charakterystyczną cechą jest spiralnie zwinięta muszla, która może być stożkowata, spiralna lub płaska. Istnieje ponad 85 tysięcy gatunków. Ślimaki morskie mają delikatny smak, większe z nich są przeważnie trochę twarde, ale również ich mięso jest smaczne. Najmniejsze z nich, gatunek Hinia Reticulata, osiągają wielkość do 4 cm i występują przede wszystkim w Morzu Śródziemnym. Do jednych z najsmaczniejszych zalicza się ślimaka słuchotkę/abalone - Haliotis Abalon, który dla wielu koneserów uważany jest za przysmak. W Europie oprócz słuchotki można spotkać rozkolce, trąbiki, pobrzeżki i czaszołki. Ślimaki czaszołki stanowią przysmak, ceniony w wielu krajach, na Maderze występują pod nazwą lapas


Ślimaki jadalne lądowe - w celach konsumpcyjnych wykorzystuje się głównie ślimaki z rodziny Helix.

Zdjęcie pochodzi z Wikipedii
Ślimak winniczek - Helix Pomatia - pozyskiwany z natury. Występuje w południowo-wschodniej i centralnej Europie. Jest to jeden z największych ślimaków lądowych w Polsce.

Jest  objęty ochroną częściową. Rozporządzeniem Ministra Ochrony Środowiska zezwolił jedynie na zbiór ślimaków o średnicy muszli powyżej 30 mm. Winniczek zamieszkuje obszary o dużej wilgotności, lasy, parki i ogrody. Żywi się liśćmi. Zimuje ukryty pod roślinnością. Jest obojniakiem. Jajeczka składa w małych otworach w ziemi. Po około 3-5 tygodniach wylęgają się młode winniczki.

Polska jest eksporterem winniczków, a głównym odbiorcą jest Francja i Belgia. Francja pozostaje największym konsumentem ślimaków na świecie, zjadając 40000 ton rocznie. Oprócz winniczków Francuzi uważają za przysmak ślimaki z rodzaju Helix Aspersa.


Zdjęcie pochodzi z Wikipedii
Ślimak afrykański - Helix Aspersa Maxima - pochodzący z hodowli - Gros-Gris - duży szary. Pochodzi z Afryki Zachodniej i Północnej. Do Francji został sprowadzony z Afryki Północnej i od razu zdobył dużą popularność.
Jest nieco mniejszy od ślimaka winniczka, różni się też krótszym cyklem hodowlanym. Dojrzałość płciową osiąga w ciągu 5-7 miesięcy. Dorosły osobnik waży 15-40 gram.

Umiarkowany klimat jaki mamy w Polsce sprzyja hodowli tego gatunku, a niewątpliwie duże walory odżywcze sprawiają, że coraz częściej możemy spotkać go w sprzedaży.

Kupno świeżego ślimaka jest trudnym zadaniem. Można jednak znaleźć dobrej jakości konserwy z mięsem ślimaków (z muszlami lub bez), mrożone ślimaki oraz jaja ślimaków tzw. "biały kawior".

Zdjęcie pochodzi z Wikipedii
Ślimak śródziemnomorski - Helix Aspersa Muller - pochodzący z hodowli - Petit-Gris - znany jako mały-szary. Występuje w krajach śródziemnomorskich, zachodniej Francji i Afryce Północnej.
Jest dużo mniejszy niż winniczek. Nie wymaga obróbki wstępnej. Mięso jest delikatne i bardzo smaczne. Można go spożywać w całości gotując w muszelce lub upiec na sposób "Escargots a la Bouguignonne", czyli ślimaki pieczone w piekarniku z masłem czosnkowym.
Ciekwostką jest, że ślimaki z tego gatunku są ślepe i głuche, ale posiadają macki, które stanowią "nos", bardzo silnie rozwinięty nabłonek nosowy, który sprawia, że ślimak może zidentyfikować cel z ponad 100 metrów.


Wartość energetyczna 100 g mięsa ślimaków wynosi 90 kcal (377 kJ). Mięso zawiera więcej białka niż wołowina, jest delikatniejsze w smaku i bardziej kruche. Mięso ślimaka jest chude i zawiera sporo wapnia, potasu, magnezu, żelaza, miedzi, cynku i selenu. Zawiera witaminy A, E, B1, B2, B6, B12, kwasy tłuszczowe: kwas linolowy i kwas linolenowy.
Mięso ślimaka jest zalecana przy diecie niskotłuszczowej, idealne przy bólach żołądka, chorobach gardła i oskrzeli. Ze śluzu ślimaka produkowane są lekarstwa na astmę i tuberkulozę.
Śluz ślimaka wykorzystywany jest również w kosmetologii do produkcji kremów. Jego działanie jest regenerujące, przeciwzmarszczkowe, wzbogaca skórę w witaminy A, C i E.

Częścią jadalną jest mięso znajdujące się w muszli. Smak można porównać do pieczarek i do żołądków drobiowych. Ślimaki podaje się gotowane, smażone, pieczone, duszone. Świetnie nadają się do grillowania i na zapiekanki. Z mięsa ślimaków możemy przyrządzać sosy, zupy i potrawki. Ślimaki są jedzone na całym świecie. We Francji potrawy ze ślimaków - escargots - podawane są zazwyczaj jako  przystawka. Według oryginalnych francuskich przepisów w wielu krajach podaje się Escargots de bourgogne, czyli ślimaki po burgundzku.  Idealnym dodatkiem do ślimaków jest białe wino.

Ślimaki po burgundzku

W Portugalii - caramujos - podaje się z rusztu z dodatkiem różnych sosów, gotuje i smaży z warzywami, serwuje ugotowane z masłem czosnkowym i ziołami. W Portugalii spożywa się 4000 ton ślimaków rocznie. W Hiszpanii - caracoles - podaje się z różnymi sosami, gotuje z warzywami, w formie gęstej zupy lub potrawki, łączy z ryżem i serwuje w popularnej paelle. W Hiszpanii ślimaki są bardzo popularne i mają swój świąteczny dzień. Corocznie w Katalonii w mieście Lleida odbywa się ich święto. We Włoszech ślimaki są składnikiem dań z makaronem w roli głównej, bywają też dodatkiem do pizzy.

Prawdziwym odkryciem kulinarnym jest "biały kawior", czyli jajeczka ślimaków Helix Aspersa Maxima. Hodowcy z Paryża opracowali metodę obróbki tej delikatnej przekąski. Najpierw z jaj usunęli wapienną otoczkę, a później zakonserwowali w soli i rozmarynie. Te ekskluzywne jajeczka są już dostępne w Polsce. Niedawno uczestniczyłam w warsztatach zorganizowanych przez Firmę Snails Garden, specjalizującą się w hodowli ślimaków i to dzięki nim miałam okazję poznać smak ślimaków Helix Aspersa Muller i Helix Aspersa Maxima.


Snailburger

Składniki:
  • 300 g ślimaków w sosie własnym
  • 4 jajka ugotowane na twardo
  • 1 jajko
  • 2 ząbki czosnku drobno posiekane
  • 2 łyżki mąki
  • 2 łyżki bułki tartej
  • 1 łyżka pokrojonego drobno szczypiorku
  • sól i pieprz do smaku
  • 4 małe bułeczki
  • 2 łyżki sosu śmietanowo-chrzanowego
  • ketchup
  • 4 liście sałaty
Przygotowanie:
  1. W misce mieszamy drobno posiekane ślimaki, jajka, czosnek i szczypiorek. Doprawiamy solą i pieprzem. Dodajemy jajko i mąkę. Dokładnie mieszamy.
  2. Formujemy cztery grube kule. 
  3. Rozgrzewamy patelnię i smażymy kotlety około 5 minut z każdej strony na złoty kolor.
  4. Wkładamy kotlety do przepołowionych bułek. Podajemy z dodatkiem liści sałaty, sosu śmietanowo-chrzanowego i ketchupu. 
snailburger

piątek, 13 lutego 2015

Sznytka

Sznytka - mała kanapka z dodatkiem pasty, doskonała na przekąskę zarówno na większe imprezy, jak i na domowe przyjęcia. Sznytka należy do potraw serwowanych na zimno. Maleńkie kanapki mogą być proste lub bardziej wyszukane, wręcz wykwintne.

Od dawien dawna, pod wpływem kuchni francuskiej, w Polsce zaczęto podawać małe kanapki z różnymi pastami. Początkowo głównym składnikiem past było masło. Na jego bazie powstawały przeróżne kombinacje: masło utarte z sardelami, śledziami, wędzonymi rybami, z gzikiem, z serami i oczywiście z jajkami. Alternatywą dla masła była słonina lub boczek. Sznytka z mielonym, wędzonym boczkiem z dodatkiem kiszonego ogórka, pychota! Wraz z modą na szczupłą sylwetkę zaczęto "odchudzać" pasty. Zamiast masła pojawiły się margaryny, jogurty, nisko-tłuszczowe  śmietany. Dla każdego do wyboru, co kto lubi.

sznytki 1

Najważniejszym warunkiem wykonania tych przepysznych sznytek jest wysoka jakość i świeżość wszystkich produktów. Najczęściej pasty wykonane są na bazie mięs, kiełbas, ryb, szynki, sera i jajek
Są też dodatki: świeże owoce, świeże warzywa, sałaty, zioła i marynaty. Sama pasta położona na pieczywie wygląda dość skromnie, dlatego najczęściej ozdabia się ją różnymi dodatkami: ogórkami, kawiorem, rzodkiewką, papryką, oliwkami, kaparami, orzechami, kiełkami ...


Sznytki najefektowniej wyglądają się na dużych wyłożonych ozdobną serwetką tacach. Ale możliwość prezentacji jest ogromna, wszystko zależy od naszej inwencji.  Ciekawie prezentują się ułożone w jednym rzędzie, każdy rząd to kanapki jednego rodzaju. Apetycznie wygląda zestaw kiedy każda sznytka jest z inną pastą.  


Jak wykonać tę fantastyczną przekąskę? Zacznijmy od podstawy, czyli od pieczywa. Chleb nie powinien być zbyt świeży, bowiem trudno go będzie ukroić. Najlepiej do sznytek zastosować chleb z poprzedniego dnia. Może to być pieczywo żytnie, pszenne, żytnio-pszenne, wieloziarniste, razowe, pumpernikiel. Pieczywo kroimy na kromki równej grubości, idealne to kromki 1/2 cm. Można z nich odkroić skórkę lub pozostawić ze skórką. 


Całe kromki pieczywa smarujemy pastą lub wg uznania masłem, a dopiero pastą. Do past z mięs, kiełbas, szynki, pieczeni i serów pasują ciemne pieczywa, chleby żytnie, żytnio-pszenne i razowe. Pumpernikiel najlepiej łączy się z pastą serową, z żółtego sera, twarogu, serów pleśniowych. Chleb pszenny łączymy z pastami jajecznymi, pastami z dodatkiem majonezu, pastami w wędzonej ryby.


Słowo "sznytka" pochodzi od niemieckiego słowa schnitte i oznacza kromkę. Za sprawą niemieckich osadników przebywający w robotniczej Łodzi "sznytka" przeniknęła do potocznego języka i bardzo szybko stała się rozpoznawalnym elementem kulinarnym. Dzisiaj, jako łódzka specjalność, sznytka wraca na salony.


Sznytki z pastą jajeczną i łososiem

Składniki:
  • chleb pszenno-żytni
  • 5 jajek ugotowanych na twardo
  • 100 g wędzonego łososia
  • 200 g miękkiego masła
  • 1 czerwona papryka
  • 1 cebula
  • 1 łyżeczka chrzanu ze słoika
  • sól i pieprz 
  • kiełki rzodkiewki i lucerny 
Przygotowanie:
  1. Paprykę przekrawamy na pół i usuwamy pestki. Jedną połówkę kroimy w bardzo drobną kostkę i pozostawiamy do ozdobienia sznytki. 
  2. Jajka, łososia, połówkę papryki i cebulę kroimy bardzo drobno, wrzucamy do miksera i miksujem na gładką masę. Stopniowo dodajemy masło i starty chrzan. Doprawiamy solą i pieprzem. Odstawiamy na kilka minut do lodówki, aby wszystkie składniki się zmacerowały.
  3. Nakładamy pastę na kromki chleba, przybieramy kiełkami rzodkiewki i lucerny i nakładamy czerwoną paprykę.
  4. Sznytki podajemy natychmiast.