Finger lime

Finger lime (Citrus australasica) - gatunek z rodziny rurowatych. Jest rzadkim drzewem lasu deszczowego pochodzącego ze wschodniego wybrzeża Australii. W Australii istnieje ponad 200 odmian, w tym gatunki dzikie. Obecnie występuje w nadmorskich obszarach w stanach Queensland i Nowej Południowej Walii w Australii.

Drzewo rodzi niezwykłe owoce, które od tysięcy lat stosowane były jako lekarstwo i cenne źródło pożywienia dla Aborygenów. Niestety te wartościowe drzewa systematycznie były wycinane przez europejskich osadników, którzy dla celów rolniczych karczowali ziemię, niszcząc busz i pozbywając się niechcianych drzew. Na szczęście roślina przetrwała w odizolowanych, nieodwiedzanych przez człowieka, częściach lasów, na prywatnych terenach i w Parkach Narodowych. Do dzisiaj są to jedyne źródła pochodzenia Finger lime w Australii. Komercyjne wykorzystywanie owoców zaczęło się w połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Zaczęto od sprzedaży owoców do pobliskich restauracji i miejskich targów, aż po eksport świeżych owoców i ich przetworów poza Australię. Obecnie Finger lime zaczęto uprawiać również w innych krajach m. in. w  Stanach Zjednoczonych (w Kalifornii i na Florydzie).

Wiecznie zielony kolczasty krzew lub niewielkie drzewo osiąga wysokość od 1 do 7 metrów. Lubi dobrze osuszoną ziemię i pełne słońce, dlatego najlepiej czuje się w tropikalnych i subtropikalnych lasach. Kwitnie białymi kwiatkami, o delikatnych płatkach, od marca do lipca, a dojrzałe owoce można zbierać od listopada do marca. Owoce mają walcowaty kształt, wielkości palca dorosłego człowieka.

Miąższ owocu jest bardzo wyjątkowy, ponieważ zawarte wewnątrz kuleczki mają wygląd podobny do kawioru. Stąd nazwa: kawior cytrusowy, ale też limonkowy kawior, ikra limonkowa, kryształki limonkowe, kryształki cytrusowe, kawior leśny, palec limo, cytrusowy palec.

Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (CSIRO), niezależna australijska agencja rządowa, odpowiedzialna za badania naukowe, opracowała kilka hybryd, krzyżując Finger lime z popularnymi cytrusami. Te hybrydy stworzyły wiele nowych odmian, które wytwarzają owoce w wielu różnych kolorach, od jasnoróżowego do prawie czarnego. Kolor zależy od gatunku cytrusów z którym Finger lime została skrzyżowana. Kolor miazgi, czyli pęcherzyki wypełnione sokiem, występują w różnych odcieniach m.in. różu, zieleni, czerwieni, bieli.

Owoc Finger lime zawiera znaczne ilości kwasu foliowego (B9), który jest niezbędny w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, zwłaszcza w zakresie działania układu krwionośnego i nerwowego, potasu, który pomaga nam w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi i napięcia mięśni, oraz znaczne ilości witaminy C i E. Owoc, zarówno skóra i sok, mają silne właściwości przeciwutleniające i przeciwbakteryjne. Aborygeni cenili Finger lime wierząc, że ma zdolność odstraszania chorób.

Finger lime to delikatny owoc z niesamowitym wnętrzem, którego przezroczyste kulki kojarzą się z kawiorem lub perłami. Kulki, czyli pęcherzyki wypełnione aromatycznym sokiem pękają podczas lekkiego dotyku. Kuliste pęcherzyki podczas konsumpcji pękają dając nieprawdopodobny efekt. W ustach rozpływa się sok owocowy, rześki, słodki, kwaśny, lekko cierpki, czasem pikantny, wyjątkowy.

Orzeźwiający cytrusowy smak Finger lime idealnie pasuje do dań, w których wykorzystujemy cytrynę lub limonkę. Ryby, owoce morza, sushi, sałatki i wszędzie tam, gdzie chcemy nadać potrawą smak cytrusów. Pięknie prezentują się kuliste perełki na świeżo przygotowanych ostrygach. Owocem wzbogacimy również dresingi i sosy, soki i syropy. Pięknym wykończeniem deserów będzie ozdobienie "kawiorem" lodów i tortów.  Lekko gorzki smak Finger lime pasuje do napojów. Koktajle z Finger lime zyskają nowy wymiar, eksplozję na języku.

Na zakończenie, wybrane przeze mnie, różne odmiany Finger lime. Ujęły mnie swoją kolorystyką i odmiennym kolorem miąższu:

• Green Alstonville, to odmiana o gładkiej brązowej skórce z zielonymi odcieniami, wewnątrz jasnozielony miąższ. Owoce występują zwykle bez pestek i mają około 7-12 cm długości.
• Pink Pearl, to głęboko czerwona skórka, prawie amarantowa z różowymi ziarenkami. Idealny owoc do koktajli, szampana lub dowolnego deseru.
• Chartreuse, znakomity owoc, bardziej pikantny od innych. Smak lekko słony, o lepkiej konsystencji, z jasnozielonym, przezroczystym wnętrzem. Idealny do sałatek warzywnych, mięsnych i rybnych.
• Wauchope, to ciemno czerwona skórka z białymi ziarenkami. Smak łagodny, cytrynowy.
• Pink Ice, różowa skórka i również różowe ziarenka z lekko gorzkim smakiem, który przypomina różowego grejpfruta. Doskonały do napojów.
• Red Champagne, czerwona skórka, czerwone ziarenka, aromat jabłek i moreli. Kolor i smak sprawia, że owoc cieszy się dużym popytem wśród barmanów i szefów kuchni.
• Polka Dot, duży owoc z ładnymi i przezroczystymi perłami. Kulki tego owocu są znacznie większe niż pozostałe, pikantne, doskonałe do deserów. 
• Yellow Sunshine, żółta skórka, białawe ziarenka, o łagodnym smaku i aromacie limonki.

W Polsce Finger lime są dostępne tylko za pośrednictwem internetu. Koszt jednego kilograma to około 700,00 zł. Cena zbija z nóg. Niestety jest to owoc, który bardzo trudno transportować. Mam nadzieję, że wkrótce to się zmieni, tym bardziej że owoce Finger lime można również zamrozić nie niszcząc przy tym smaku, ani kształtu.
.
.

Wędzony łosoś z Finger lime

Składniki:

• 1 szt. Finger lime
• 200 g wędzonego łososia
• 150 g serka homogenizowanego
• 1 łyżka chrzanu
• 1 łyżka drobno posiekanego koperku
• gałązki koperku do dekoracji
• sól, pieprz

Przygotowanie:

1. Ser łączymy z chrzanem i koperkiem, doprawiamy do smaku solą i pieprzem. Całość mieszamy delikatnie uzyskując masę kremową.
2. Z płatów łososia układamy gniazda i wypełniamy je przygotowanym kremem serowym.
3. Na wierzchu każdej porcji układamy ziarenka Finger lime, ozdabiamy gałązką koperku i plasterkiem owocu.
4. Wstawiamy do lodówki na pół godziny. 
5. Gotowe danie podajemy schłodzone ze świeżą bagietką.

Tatar z łososia z Finger lime

Składniki:

• 200 g wędzonego łososia
• 2 szt. Finger lime
• 1 duży pomidor
• 1 awokado
• 2 ogórki konserwowe
• 8 czarnych oliwek
• natka pietruszki
• sól, pieprz
• gałązka koperku i 2 plasterki cytryny
• 4 kromki ciemnego pieczywa

Przygotowanie:

1. Łososia kroimy na bardzo drobne kawałki.
2. Obrany ze skóry pomidor, oczyszczony z pestek, kroimy w drobną kostkę.
3. Oliwki, ogórki i obrane ze skóry awokado kroimy na drobne kawałki.
4. Natkę pietruszki siekamy bardzo drobno.
5. Wszystkie wymienione składniki mieszamy delikatnie ze sobą. Doprawiamy do smaku solą i pieprzem.
6. Na talerzu układamy kromki ciemnego pieczywa, na każdym z nich umieszczamy solidną porcję tatara. Na wierzchu układamy ziarenka i plaster owocu, ozdabiamy gałązką koperku. 
7. Podajemy tatar schłodzony z plasterkiem cytryny i owocem Finger lime.

Pomarańcza czerwona

Pomarańcza czerwona (Citrus sinensis) - to jeden z rodzajów pomarańczy, zawdzięczający nazwę karmazynowemu, czerwonemu miąższowi. Jej unikalność wynika ze skrzyżowania pomelo z mandarynką.

Charakterystyczny owocowy smak z cytrynową nutą to połączenie aromatów kwaśnych i słodkich. Owoc bardzo soczysty, pachnący, o zwartym miąższu. Doskonale nadaje się do koktajli, lodów i innych deserów. Dzięki malowniczej strukturze jest doskonałym składnikiem sałatek owocowych i warzywnych.

Sałatka z czerwonych pomarańczy, 

awokado i pomidorów

Składniki:

• 2 pomarańcze czerwone
• 2 czerwone pomidory
• 2 awokado
• 1 zielony ogórek
• 1 cebulka pokrojona w talarki
• 2 łyżki oliwy z oliwek
• 1 łyżka soku z cytryny
• 1 łyżka posiekanej natki pietruszki
• sól i pieprz

Przygotowanie:

1. Pomarańcze obrane ze skóry, pomidory i ogórki pokroić w plastry.
2. Awokado przekroić na pół, usunąć pestkę i delikatnie zdjąć skórkę. Pokroić na kawałki.
3. Wymieszać oliwę z oliwek, sok z cytryny i pietruszkę. Doprawić solą i pieprzem. Wymieszać.
4. Na półmisku ułożyć plastry pomarańczy, pomidora ogórka, krążki cebuli i awokado. Całość polać przygotowaną oliwą.

Grejpfrut

Grejpfrut (Citrus paradisi) - prawdopodobnie powstał w wyniku skrzyżowania pompeli z pomarańczą. Kuliste bardzo duże owoce, mogą ważyć do 1/2 kg. Ich miąższ ma kwaśno-słodkawy smak o wyraźnej nucie goryczy. Skórka woskowata, najczęściej żółta, bywa też lekko różowa lub zielona. Grejpfruty uprawiane są w USA, na Kubie, w Indiach oraz Afryce Południowej. Po raz pierwszy odkryto i opisano drzewo grejpfrutowe w 1750 r. na wyspie Barbados.

Grejpfrut uważany jest za owoc ochraniający ludzki organizm przed szkodliwym działaniem środowiska zatrutego chemikaliami. Zawiera dużo błonnika oraz witaminy A i C. Jest owocem typowo deserowym, może być dodany również do sałatek czy wykwintnych potraw.

Smażony dorsz z porem i białym grejpfrutem

Składniki:

• 1 kg filetów z dorsza
• 1 por
• 2 białe grejpfruty
• 10 ziarenek czerwonego pieprzu
• 6 łyżek stołowych oliwy z oliwek
• 2 łyżki mąki
• 2 łyżki bułki tartej
• 2 jajka
• 1 łyżka masła
• oliwa do smażenia
• sól i mielony pieprz czarny
• na sałatkę: 1 ogórek zielony, pół pora, pół grejpfruta, oliwa z oliwek

Przygotowanie:

1. Filety z ryby ułożyć w płytkim naczyniu tak, aby na siebie nie zachodziły. Polać oliwą z oliwek, posypać połową cienko pokrojonego pora i czerwonym pieprzem. Na rybach położyć plastry grejpfruta. Przykryć naczynie i wstawić do lodówki na 3 godziny.
2. Filety wyjąć z marynaty i ułożyć na papierowym ręczniku, aby odsączyć sok. Zalewę i plasterki grejpfruta i pora zachować. Rybę posypać solą, czarnym pieprzem i lekko obtoczyć w mące.
3. Jajka robić, rozbełtać i każdą porcję filetów z dorsza moczyć w jajku. Kolejną czynnością jest obtoczenie ryby w tartej bułce. Tak przygotowane porcje smażyć krótko na rozgrzanej oliwie.
4. Na folii aluminiowej układać plastry grejpfruta, usmażony filet z dorsza, pokrojonego drobno pora. Całość skropić zalewą. Na każdym kawałku ryby położyć odrobinę masła. Każdą paczuszkę zamknąć i włożyć do piekarnika. Piec około 20 minut w temperaturze 200 stopni C.
5. Rybę podawać natychmiast po upieczeniu z sałatką z ogórka zielonego, grejpruta i pora.

Mineola

Minneola, Mineola - Tangelo (Citrus tangelo) - owoc powstały ze skrzyżowania mandarynki z grejpfrutem należy do rodziny Reticulata. 

 

 

Aby rozszyfrować pochodzenie i nazwę owocu, trzeba poznać kilka faktów.

 

Tangelo, tangerynka - owoc cytrusowy zwany często Honeybell, jest hybrydą powstałą z połączenie grejpfruta z mandarynką. Drzewo występujące tylko w ciepłym klimacie, osiągające wysokość 6-9 metrów, wydaje kuliste owoce jagodowe o głębokim pomarańczowym kolorze. Owoce wyglądem przypominają pomarańcze z tą różnicą, że na jednym końcu są lekko wydłużone i kształtem przypominają gruszkę.  Znanymi odmianami Tangelo są Orlando i Minneola.

Owoc Minneola - Tangelo, często zwany "Mineolą" - ta nazwa najczęściej pojawia się w handlu (choć uważa się, że jest ona niewłaściwa) jest hybrydą powstałą ze skrzyżowania mandarynki Dancy i grejpfruta Duncan. Ten zabieg został wykonany w Ogrodniczej Stacji Badawczej w Orlando na Florydzie w 1931 roku. Nazwa owocu pochodzi zaś od miejscowości Minneola na Florydzie.

Cechą charakterystyczną Minneoli jest jej kształt, końcówka owocu jest wydłużona, lekko wybrzuszona, w formie podobna do dzwonu lub gruszki. Skórka jest gładka i błyszcząca, o kolorze intensywnie pomarańczowym.  Dekoracyjne owoce są bardzo słodkie, soczyste z lekką nutą kwasowości. Minneola posiada łatwość oddzielenia się skórki od segmentów miąższu, których może być około 12-14. Drzewa Mineoli są duże, osiągają wysokość do 9 m., wymagają żyznej gleby, odpowiedniego nawadniania i odżywiania. Są też bardziej odporne na zimno niż drzewa grejpfrutowe. Duże uprawy Minneoli można spotkać w Ameryce Północnej, na Florydzie i w Meksyku, na Cyprze, w Południowo-wschodniej Azji, w Chinach i Japonii.

 

Mineola zawiera dużo witamin, szczególnie witaminę C i A, kwas foliowy, pektyny, spore ilości składników mineralnych (potasu i wapnia), białko, węglowodany, tłuszcze i cukier. Zawartość witamin podnosi odporność naszego organizmu, pomaga chronić przed infekcją, przeziębieniem i grypą. W owocu znajdujemy przeciwutleniacze odpowiedzialne za blokowanie wolnych rodników, stanowi to ochronię przed wieloma poważnymi chorobami m.in. przed nowotworem i miażdżycą.

Mineola nadaje się do jedzenia nie tylko jako samodzielna przekąska, ale również wzbogaca każdą potrawę o ciekawe nuty smakowe. Owoce mineoli mogą być wykorzystywane do sałatek owocowych lub owocowo-warzywnych, do deserów, sosów, a także do dań głównych. Dekoruje się nimi ciasta, kremy i torty. Owoce doskonałe są na soki, dżemy i konfitury.

 

Naleśniki biszkoptowe z Mineolą

Składniki:

• 1 szklanka mąki
• 1 szklanka mleka
• kilka łyżek gazowanej wody mineralnej
• 4 jaja
• 1 łyżka masła
• 1 łyżka cukru pudru
• szczypta soli
• 1 tabliczka czekolady
• 5 owoców mineoli
• garść rodzynek

Przygotowanie:

1. Żółtka utrzeć z cukrem pudrem, szczyptą soli i masłem. Ubić trzepaczką dolewając mleko, dosypując mąkę i dolewając tyle wody, aby ciasto miało konsystencję przypominającą śmietanę.
2. Ciasto odstawić na około 15 minut. Ubić białka na sztywną pianę. Całość delikatnie połączyć. Na rozgrzanej patelni usmażyć naleśniki.
3. Mineolę obrać ze skóry, oczyścić z błonek i pestek. Owoce nałożyć na każdy naleśnik i zwinąć w rożek. Przygotowane w ten sposób naleśniki piec w piekarniku przez około 10 minut w piekarniku nagrzanym do 200 stopni C.
4. Podawać polane rozpuszczoną czekoladą i posypane rodzynkami.

Pomarańcza

Pomarańcza (Citrus sinensis) - gatunek roślin cytrusowych o kulistych owocach jagodowych z woskowatą skórką koloru pomarańczowego. Miąższ podzielony na segmenty, barwy pomarańczowej lub czerwonej. Pomarańcze pochodzą z Chin. W 1553 roku pierwsze drzewko pomarańczowe trafiło do Europy. Obecnie hodowane są na obszarach subtropikalnych całego świata.

 

Istnieje wiele odmian pomarańczy o różnym stopniu słodkości, soczystości lub zawartości pestek. Pomarańcze spożywane są przede wszystkim na surowo, a także w postaci soków, dżemów, konfitur oraz jako dodatek do wielu potraw. Zawierają wiele witamin i kwasów organicznych.

Sernik z pomarańczą

Składniki na ciasto:

• 1,5 szklanki mąki pszennej
• 20 dag masła
• 1 szklanka cukru
• 2 jajka
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia

Składniki na masę serową:

• 1 kg tłustego sera twarogowego
• 5 jajek
• 25 dag masła
• 1,5 szklanki cukru pudru
• 1 budyń waniliowy
• 1/2 kg pomarańczy
• sok z jednej cytryny

Składniki do dekoracji:

• plasterki pomarańczy
• bita śmietana
• pokruszona czekolada mleczna
• konfitura z pomarańczy

Przygotowanie:

1. Przygotować ciasto: mąkę wymieszać z proszkiem do pieczenia. Dodać masło i dokładnie posiekać. Jajka utrzeć z cukrem. Dokładnie połączyć wszystkie składniki. Włożyć ciasto na około 1 godziny do lodówki.
2. Przygotować masę: ser zemleć, oddzielić białka od żółtek. Masło utrzeć z cukrem pudrem. Dodawać kolejno - żółtka, ser, budyń w proszku, proszek do pieczenia, sok z cytryny. Białka ubić na sztywną pianę i dodać do masy serowej. Delikatnie wymieszać. Pomarańcze obrać ze skórki, oczyścić z błon i pestek, pokroić w cząstki.
3. Tortownicę wylepić ciastem, podnosząc brzeg na wysokość 4 cm. Masę wyłożyć na ciasto.
4. Sernik piec 60 minut w piekarniku nagrzanym do temperatury 200 stopni C.
5. Po przestudzeniu ciasto wyjąć z tortownicy. Posypać cukrem pudrem i pokruszoną czekoladą. Udekorować bitą śmietaną oraz plasterkami i konfiturą z pomarańczy. 

 

Czerwony grejpfrut

Czerwony grejpfrut (Citrus paradisi) - kwaskowy, lekko słodki miąższ o barwie rubinowej. Owoce o tej barwie zawierają mniej nariginy, niż grejpfruty o barwie żółtej lub różowej, są zatem nie tak gorzkie. Grejpfrut jest bogatym źródłem witaminy C, która wzmacnia układ odpornościowy, chroni przed szkodliwym wpływem wolnych rodników. Owoce najlepiej spożywać na surowo, ale nadają się również jako dodatek do zielonej sałaty lub sałatek.

Sałatka z sałatą lodową i szynką

Składniki:

• 150 g szynki
• 4 łyżki soku grejpfrutowego
• 4 łyżki oleju
• sól, pieprz, cukier
• 1 sałata lodowa
• 2 duże grejpfruty
• 1 małą cebulę
• ketchup

Przygotowanie:

1. Umyte grejpfruty obrać ze skórki i błon, pokroić w cząstki.
2. Cebulę pokroić w cienkie talarki, a kapustę na drobne paseczki. Oba składniki włożyć do miseczki, dodać cząstki grejpfruta.
3. Przygotować sos: olej połączyć z sokiem, dodać cukier, sól, pieprz i całość mieszać do momentu, aż się sól i cukier rozpuści.
4. Przygotowanym sosem polać sałatkę i ostrożnie ją wymieszać. Całość skropić ketchupem.

Cytrusy

Owoce cytrusowe to liczna rodzina owoców, do której należą między innymi cytryna, pomarańcza, grejpfrut (prawdopodobnie skrzyżowanie pompeli z pomarańczą), sweete (odmiana grejpfruta o zielonej skórce), kumkwat, limonka, mandarynka, klementynka (skrzyżowanie mandarynki z gorzką pomarańczą), satsuma, tangerynka, tangelo (skrzyżowanie mandarynki z grejpfrutem), pomelo, pompela. Wszystkie cytrusy są w mniejszym lub większym stopniu kwaśne i są bogate w witaminę C. Pochodzą z Azji. Uprawiane są w krajach śródziemnomorskich, Chinach, Japonii, Wietnamie, Indii, Ameryce Południowej i w Stanach Zjednoczonych.

Sałatka z cytrusów

Składniki:

• 2 pomarańcze
• 2 czerwone grejpfruty
• 2 mandarynki
• 2 limonki
• 20 ziarenek czerwonego pieprzu
• łyżeczka oliwy
• łyżeczka miodu
• mały kawałek pora

Przygotowanie:

1. Cytrusy obrać ze skórki, część z nich podzielić na cząstki, inne pokroić w plasterki.
2. Pora pokroić w cieniutkie paseczki, skropić oliwą.
3. Na talerzu ułożyć owoce, paseczki pora, posypać czerwonym pieprzem. Całość skropić sosem przygotowanym z oliwy i miodu.
4. Schłodzone podawać jako przystawkę.

Mandarynka

Mandarynka, Citrus reticulata - drzewo z rodziny rutowatych, pochodzące z południowych Chin, pokrewna pomarańczy, ale o mniejszych kulistych owocach.

 

Woskowata skórka koloru pomarańczowego. Miąższ podzielony na segmenty, barwy pomarańczowej lub czerwonej. Liczba pestek zróżnicowana - od całkowitego braku (np. klemenynki, satsuma) do bardzo wielu. Najwięcej mandarynek uprawia się w krajach śródziemnomorskich, Chinach, Japonii, Wietnamie, Ameryce Południowej oraz w Stanach Zjednoczonych.

Wyspę Mauritius na Oceanie Indyjskim nazwano niegdyś Mandara - stąd też pochodzi nazwa mandarynki.
Owoce wspaniałe są na surowo i tak najczęściej są jedzone, ale również dodaje się je do sałatek, lodów i deserów. Dekoruje się nimi ciasta i torty. Zawierają dużo cukru i witaminy C.

Ciasto mandarynkowe

Składniki:

• 200 g masła
• 250 g mąki
• 220 g cukru
• 3 jajka
• 3 żółtka
• 6 mandarynek
• 3 łyżki gęstej śmietany
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia
• 1 opakowanie lukru

Przygotowanie:

1. Masło należy utrzeć z cukrem, dodać żółtka, jajka i śmietanę. Wsypać mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia.
2. Mandarynki obierz ze skórki, podziel na segmenty. Każdy z nich przekrój na pół. Wymieszaj z ciastem.
3. Ciasto przełóż do natłuszczonej i posypanej bułką tartą tortownicy.
4. Ciasto należy piec godzinę w 180 stopniach C.
5. Wystudzone ciasto polej lukrem i ozdób cząstkami mandarynki.

Kumkwat

Kumkwat (fortunella) - jest wiecznie zielonym drzewem lub krzewem. Pochodzi z Chin. Kumkwat jest blisko spokrewniony z owocami cytrusowymi.

 Owoce, o kształcie od kulistego do jajowatego, średnicy 2,5 cm, długości do 4 cm. Skórka barwy od złotożółtej do pomarańczowożółtej. Miąższ podzielony na segmenty, zawiera kilka pestek. Smak cierpko-słodki. Owoce mają intensywny zapach i smakują jak kandyzowana skórka pomarańczowa z lekko gorzkawym posmakiem.
Kumkwat można spożywać na surowo lub przerabiać na dżemy, marmolady, konfitury. Stanowią ciekawy dodatek do ciast i deserów. W kuchni fusion coraz częściej spotykamy kumkwat połączony z mięsem wieprzowym i drobiem.

Ciasteczka z kumkwatem

Składniki:

• 250 g miękkiego masła
• 200 g cukru
• 1 paczka cukru waniliowego
• szczypta soli
• 6 jajek
• 150 g mąki
• 100 g mąki ziemniaczanej
• 2 łyżeczki proszku do pieczenia
• starta skórka z 5 kumkwatów
• sok z połowy pomarańczy
• 3 łyżki likieru pomarańczowego
• polewa daktylowa lub czekoladowa
• kandyzowane plasterki kumkwatu

Przygotowanie:

1. Tłuszcz, cukier, cukier waniliowy i sól utrzeć na jednolitą gładką masę. W trakcie ucierania dodawać, stopniowo jajka, mąkę, mąkę ziemniaczaną, proszek do pieczenia, skórkę z owoców, sok pomarańczowy i likier pomarańczowy.
2. Gotową masę przelać na prostokątną blachę, wyłożoną papierem do pieczenia. Piec około 20 minut w piekarniku nagrzanym do 200 stopni C. Po upieczeniu pozostawić do ostygnięcia.
3. Pokroić ciasto w kwadraty. Polewą daktylową posmarować ciasto. Przekroić w poziomie na trzy części. Kumkwat pokroić w plasterki i umieścić między kawałkami ciasta. Każde ciastko udekorować owocami.

Cytryna

Cytryna (Citrus limon) - zwana również cytryną właściwą. Roślina z rodziny rurowatych o jagodowych podłużnych owocach pokrytych żółtą woskowatą skórką. 

 

Pierwsze ślady obecności drzewek cytrynowych pochodzą z Półwyspu Indyjskiego i Chin. Często wymieniane są Południowe Himalaje. Na terenie Indii pierwsze drzewka wyrosły samoistnie, prawdopodobnie przez naturalne skrzyżowanie cedru i limy. Słowo prawdopodobnie powinno powtarzać się jeszcze kilka razy, ale darujmy to sobie. W Chinach drzewka uprawiane są od około 500 roku p.n.e. Stąd też zaczyna się ich długa droga na zachód, przez kraje Bliskiego Wschodu. Do Europy  trafiły w średniowieczu, podczas wypraw krzyżowych. Do Ameryki sprowadził je Krzysztof Kolumb podczas swoich pierwszych wypraw. Już wtedy cytryna była ceniona ze względu na swoje właściwości lecznicze, m.in. pomagała marynarzom, ze względu na długą podróż morską i brak witamin, uniknąć zachorowania na szkorbut.

 

W Polsce cytryna stała się modna dzięki Janowi III Sobieskiemu. Do polskich domów wprowadził ją w czasach PRL-u profesor Szczepan Pieniążek, który rozpropagował cytrynę "Ponderosa", zwaną także skierniewicką.

 

Obecnie  drzewka cytrynowe uprawiane są na całym świecie, szczególnie w strefie podzwrotnikowej w ciepłym i wilgotnym klimacie. Głównymi światowymi rynkami cytryn są Azja i Ameryka. Największymi światowymi producentami cytryn są Indie, Meksyk i Argentyna, ale również Brazylia, Chile, Urugwaj i Stany Zjednoczone. W Europie bogatymi uprawami mogą się pochwalić Włochy (przede wszystkim Sycylia, Kalabria i Kampania), Hiszpania, Grecja, Turcja, a także Cypr. 

 

Drzewko cytryny osiąga wysokość około 5-8 metrów. U większości odmian gałęzie posiadają kolce.  Liście są zielone, lancetowate: podłużne, płaskie, spiczasto zakończone. Drzewko w sprzyjającym klimacie kwitnie kilka razy w ciągu roku. Podczas kwitnienia kwiaty wydzielają silny, bardzo miły zapach. Owocem jest bardzo kwaśna jagoda nazwana cytryną.

Owoc składa się ze skórki, która posiada dwie warstwy. Jedna w kolorze żółtym lub zielonym, nazywa się egzokarp i jest bogata w pęcherzyki wypełnione olejkami. Druga warstwa jest biała, nazywa się mezokarp (albedo), ma gorzki smak i zazwyczaj jest usuwana. Wewnątrz cytryna znajduje się miąższ podzielony na segmenty. 

 

Cytryna zawiera dużo witaminy C oraz 3,5-7% kwasu cytrynowego, witaminy z grupy B, rutynę, węglowodany, białka, sole mineralne: potas, żelazo, wapń, cynk, magnez, fosfor i jod. W większości jednak cytryna składa się z wody (ok. 90%). Już w starożytności doceniono właściwości lecznicze cytryny i tak jest do dzisiaj. Działa odświeżająco i uspakajająco. Jest doskonałym środkiem antyseptycznym i bakteriobójczym. Wzmacnia system immunologiczny organizmu, a to oznacza, że układ odpornościowy, który dba o bezpieczeństwo naszego organizmu jest wzmacniany. Pobudza produkcję białych krwinek. Obniża poziom tłuszczów we krwi, a to powoduje obniżenie ciśnienia krwi. Cytryna dobrze wpływa na nasz układ pokarmowy, poprawia funkcje trawienne organizmu, wspomaga pracę żołądka i jelit. Przeciwdziała powstawaniu wolnych rodników i w ten sposób chroni organizm przed ich szkodliwym działaniem.

Zastosowanie soku i skórki cytryny jest ogromne, nie tylko w kuchni i w medycynie, ale również w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. Cytrynę wykorzystujemy w gospodarstwie domowym, do usuwania nieprzyjemnych zapachów, do czyszczenia różnych przedmiotów (np. z miedzi) i usuwania z ubrań plam z owoców, buraków lub tuszu.

 

W kuchni wykorzystujemy miąższ i skórkę, jej pierwszą warstwę (egzokarp). Cytryna w kuchni była i jest bardzo ceniona. Dodaje aromatu wszystkim potrawom. Używa się ją do mięs i ryb, do warzyw i owoców. W sosach i emulsjach, na bazie oliwy z oliwek, zastępuje ocet. Jest składnikiem majonezu i sosu winegret. Sok z cytryny dodany do surowej ryby delikatnie ją marynuje i dodaje kruchości. Tak przyrządza się Ceviche, rodzaj sałatki z owocami morza. Ceviche przyrządza się, zalewając surową, posiekaną rybę sokiem z cytrusów (cytryna, limonka), z dodatkiem cebuli, chili i soli, i pozostawia do krótkiego zamarynowania. Sok z cytryny wzbogaca również inne surowe dania z surowego mięsa, tatara i carpaccio.
 

Cytryna jest składnikiem wielu dań, od przekąsek do deserów. Pasuje do dań słonych i słodkich, ostrych i łagodnych. Wykorzystuje się miąższ i skórkę. Wszyscy znamy ciasta, torty, lody, marmolady, galaretki, kremy o smaku cytrynowym. Nie sposób wymienić wszystkich, ale warto wspomnieć o napojach i nalewkach, w których wykorzystuje się sok z cytryny lub jej skórkę. Na pewno możemy wymienić sławny włoski likier Limoncello, likier cytrynowy pochodzący z Kampanii.  

Marokański gulasz tadżin nie może się obejść bez kiszonych cytryn, tak jak indyjski twarożek ryżowy, czy kambodżański rosół z kurczaka (ngam nguv). Kiszone cytryny to dodatek do potraw charakterystyczny dla kuchni Maghrebu oraz kuchni indyjskich, szczególnie popularny w Maroku.  To odpowiednik naszych kiszonych ogórków, ten marokański specjał znajdziemy go w każdym domu. Kiszone cytryny doskonale pasują do dań z kurczakiem, dań z rybami i potrawami egzotycznymi.

 

Kiszone cytryny

 

 

Składniki:

• 10 cytryn
• sól morska gruboziarnista
  

Przygotowanie:

1. Cytryny szorujemy pod bieżącą woda, a następnie sparzamy wrzątkiem.
2. Każdą cytrynę przekrawamy wzdłuż, ale nie przecinamy je do końca. Muszą pozostać całe. Do środka, w każde nacięcie wsypujemy sporą ilość soli.
3. Do wyparzonego słoika wkładamy cytryny, zalewamy wrzątkiem i słoik szczelnie zakręcamy. Pozostawiamy cytryny na 2 tygodnie w zaciemnionym miejscu.
4. Po otwarciu cytryny przechowujemy w lodówce do 3 tygodni.

 

 

Konfitura cytrynowa

Składniki:

• 1 kg cytryn
• 1 kg cukru
• 1 szklanka miodu

Przygotowanie:

1. Cytryny parzymy, połowę obieramy. Kroimy na części. 
2. W rondlu rozpuszczamy połowę cukru i wrzucamy cytryny. 
3. Cytryny smażymy na wolnym ogniu. Powoli dodajemy resztę cukru, potem miód.

W przypadku zbyt gęstej konfitury możemy rozcieńczyć wodą w trakcie jej smażenia. Pasteryzujemy w słoiczkach. Do konfitury można użyć pomarańczy.  Można również zmniejszyć ilość cukru, w zależności od upodobań smakowych.