Marmite

Marmite i Vegemite to wyciąg z drożdży.

Marmite [mar-myte] – jest to wyciąg drożdżowy, powstający jako produkt uboczny podczas warzenia piwa. Ma konsystencję pasty o ciemnobrązowym kolorze i intensywnym zapachu, a w smaku przypomina sos sojowy połączony ze smakiem maggi. Brytyjski produkt spożywczy wykorzystywany głównie jako smarowidło do chleba, a także jako dodatek do kanapek, zup, mielonego mięsa wołowego oraz składnik marynaty do mięs.

Vegemite – pasta zrobiona z wyciągu z drożdży z warzywami i przyprawami, popularna w Australii i Nowej Zelandii. Ma konsystencję twardej pasty, o ciemnobrązowym kolorze i intensywnym zapachu, a w smaku i w wyglądzie przypomina Marmite. Używana jest do smarowania kanapek i tostów, czasem również do gotowania.

Zarówno Marmite, jak i Vegemite są wymienne w kulinariach. Vegemite ma grubszą konsystencję i ciemniejszy kolor. Marmite ma łagodniejszy smak w porównaniu do wersji australijskiej.

Marmite jest bogata w witaminy z grupy B, w tym tiaminę (B1), ryboflawinę (B2), niacynę (B3) i kwas foliowy (B9). Witamina B12 jest dostępna wyłącznie poprzez sztuczne wzbogacanie. Oprócz naturalnie występującej ilości dodaje się ryboflawinę i kwas foliowy. Za charakterystyczny smak i zapach odpowiadają dodatki: sól, różne ekstrakty roślinne (z warzyw i przypraw), ekstrakt z selera, ocet słodowy i cukry słodowe oraz glutaminian sodu obecny w drożdżach. Nie zawiera tłuszczu ani białego cukru. Porcja pasty Marmite (4 gramy) zawiera 0,6 mikrogramów witaminy B12, więc stanowi bogate jej źródło, które może pokryć około 60% dziennego zapotrzebowania.

Marmite to lepka, ciemnobrązowa pasta o charakterystycznym, słonym, mocnym smaku i mocnym aromacie. Głównym składnikiem Marmite jest ekstrakt drożdżowy, który zawiera wysokie stężenie kwasu glutaminowego. Marmite nie jest bezglutenowy, gdyż wytwarzany jest z pszenicy i chociaż jest dokładnie umyty, może zawierać niewielkie ilości glutenu.

Marmite zawiera znaczną ilość soli kuchennej, zaleca się nie przekraczać 4-gramowej porcji konsumpcyjnej dla dorosłych i 2-gramowej dla dzieci. Marmite nie należy podawać dzieciom, które nie ukończyły jeszcze pierwszego roku życia. Także osoby na diecie z ograniczeniem soli lub sodu powinny wziąć pod uwagę ilość soli spożywaną wraz z pastą Marmite.

Wynalezienie produktu przypisuje się niemieckiemu chemikowi Justusowi von Liebigowi. Produkcja rozpoczęta została w 1902 roku. Marmite dostępne jest w słoiczkach o różnej pojemności, których kształt niewiele zmienił się od 1920 roku i ma charakterystyczną czerwono-żółtą etykietkę. Podczas I wojny światowej stanowił standardowy składnik prowiantu żołnierzy brytyjskich. Marka Marmite należy obecnie do przedsiębiorstwa Unilever.

Obraz na słoiku przedstawia duży, przykryty garnek. Pasta był pierwotnie dostarczana w glinianych garnkach, ale od lat dwudziestych XX wieku jest sprzedawana w charakterystycznych bulwiastych szklanych słoikach.

Marmite Guinness to limitowana edycja, która powstała dzięki współpracy producenta Marmite z firmą Guinness, w celu uczczenia dnia św. Patryka. Wyprodukowano 300 tysięcy charakterystycznych czarno-białych słoiczków z pastą, która zawiera 30% ekstraktu drożdżowego pochodzącego z drożdży stosowanych przez firmę Guinness. Dzięki temu uzyskano subtelny smak i zapach charakterystyczny dla piwa Guinness, lecz bez zawartości alkoholu.

Tradycyjny sposób stosowania Marmite polega na bardzo cienkim rozsmarowaniu go na toście posmarowanym masłem lub margaryną lub w postaci wzbogaconej różnymi składnikami pasty. Pasta idealna do chleba, tostów, ciastek, krakersów i innych podobnych wypieków. Można z pasty przygotować pikantny, gorący napój, dodając jedną łyżeczkę do kubka gorącej wody. Powszechnie stosuje się go również do wzbogacania zapiekanek i gulaszy.

Marmite często łączy się z serem. Kanapka z serem lub serowe ciastko to smaczne zestawienie. W Wielkiej Brytanii Firma Starbucks oferuje panini z serem i Marmite - Cheese & Marmite® Mini Ciabatta czyli Dojrzały ser Cheddar i Marmite® w bułce ciabatta. Istnieją odmiany Walkers Crisps o smaku Marmite. Walkers to brytyjskie przedsiębiorstwo branży spożywczej zajmujące się produkcją przekąsek, w szczególności chipsów ziemniaczanych. Walkers Marmite - Chipsy ziemniaczane o smaku ekstraktu z drożdży Marmite. Walkers Marmite to chipsy zdecydowanie nie dla każdego. Są o smaku ekstraktu drożdżowego Marmite, przez co mają piwny, lekko gorzkawy posmak. Chipsy zawierają ziemniaki, oleje roślinne (słonecznikowy, rzepakowy, w różnych proporcjach), przyprawę Marmite®, przeciwutleniacze (ekstrakt z rozmarynu, kwas askorbinowy, ekstrakt bogaty w tokoferol, kwas cytrynowy).

Marmite jest również używany jako składnik koktajli, w tym koktajlu Marmarite i Marmite Gold, czyli Gorączka Złota Marmite. Marmite Gold oprócz ekstraktu drożdżowego zawiera drobinki prawdziwego jadalnego złota. Marmarite to połączenie Margarity z Marmite, krawędź kieliszka otoczona jest drożdżową pastą.

Znani szefowie kuchni stworzyli autorskie przepisy z Marmite. Nigella Lawson stworzyła spaghetti Marmite, to połączenie Spaghetti z Marmite i świeżo startym serem parmezanem. Heston Blumenthal połączył Consommé z Marmite tworząc nowy, niepowtarzalny smak.

W 2020 roku Marmite uruchomiła kampanię na Instagramie „Wielki eksperyment Marmite” – zachęcającą ludzi do dzielenia się swoimi przepisami na smak Marmite. Wśród wielu wpisów w odpowiedzi znalazły się pieczone ziemniaki, wołowina Wellington i ciasteczka, czekolada i lody z Marmite.

W Malezji, Singapurze i Hongkongu Marmite często łączy się z Congee. Congee lub Lugao to filipińskie danie z kleistego ryżu lub owsianka. Lugaw może odnosić się do różnych potraw, zarówno pikantnych, jak i słodkich. W intensywnie pikantnym daniu malezyjskim zwanym Marmite Chicken, składającym się ze smażonych kawałków kurczaka, danie polane jest sosem z Marmite. Ten malezyjski przepis na kurczaka Marmite jest popularny w chińskiej restauracji i przydrożnych knajpkach sprzedających stir-fry w Malezji. Kurczak jest podawany z sałatą, ogórkiem i plasterkami pomidorów.

VEGEMITE

Vegemite jest gęstą, ciemnobrązową australijską żywnością, rozprowadzaną z ekstraktu z drożdży, z różnymi dodatkami warzywnymi i przyprawami. Został opracowany przez Cyrila Callistera, australijskiego chemika i technologa żywności, w Melbourne w stanie Wiktoria w 1922 roku. Vegemite zostało po raz pierwszy sprzedane 25 października 1923 roku.

Vegemite wykorzystywane jest do kanapek, tostów i krakersów, a także jako nadzienie do ciastek. Powszechnym sposobem jedzenia Vegemite jest chleb tostowy z warstwą masła lub margaryną. Z powodu jego mocnego, wyrazistego smaku stosuje się tylko niewielką ilość Vegemite. Kanapka składa się z dwóch kromek chleba maślanego i Vegemite, ale można dodać ser, sałatę, awokado lub pomidor. Pasta Vegemite może być używana jako nadzienie do wypieków, m.in. do ciasteczek Cheesymite. Australijskie ciasteczka Cheesemite to połączenie sera cheddar z Vegemite. Klasyczne australijskie zawijańce scrolls z dodatkiem Vegemite zamieniają się w Cheesymite Scrolls. Pasta drożdżowa znajduje swoje miejsce również w bardziej egzotycznych potrawach.

Oficjalna strona Vegemite zawiera kilka przepisów wykorzystujących Vegemite w żywności, takich jak makaron, burgery, pizza, zapiekanki, ciastka i lody, dodatki do zup.

Vegemite ma silny smak. Jest słony, lekko gorzki, słodowy i ma smak umami podobny do bulionu wołowego (ponieważ jest bogaty w glutaminian). Jest to produkt wegański, koszerny. Vegemite jest jednym z najbogatszych źródeł witamin z grupy B, w szczególności tiaminy, ryboflawiny, niacyny i folianów (odpowiednio B1, B2, B3 i B9). W przeciwieństwie do Marmite i niektórych innych ekstraktów drożdżowych, podstawowa wersja nie zawiera witaminy B12, chociaż zarówno witamina B6, jak i witamina B12 są dodawane do produktu. Jedna porcja (5 gramów) Vegemite zawiera 173 mg sodu, co stanowi 8% zalecanego dziennego spożycia sodu.

Wersja mało słodka Vegemite, z charakterystyczną jasno pomarańczową barwą, została wprowadzona na australijski rynek we wrześniu 2014 r., oferując redukcję zawartości sodu o 25%. Wersja o niskiej zawartości soli jest również wzbogacona witaminą B6 i witaminą B12.

W kwietniu 2015 roku Cadbury ogłosiło, że wydano czekoladę o smaku wegemitów. Blok czekoladowy to blok Cadbury's Caramello tworzony przez mieszanie Vegemite z czekoladą. Krytycy opisali smak jako podobny do solonego karmelu z przyjemnym posmakiem umami.

Na świecie pasta drożdżowa typu Marmite czy Vegemite ma swoich odpowiedników. Poniżej kilka wybranych z nich wraz ze zdjęciem pochodzącym z Wikipedii.

Nowozelandzki Marmite - Marmite w Nowej Zelandii produkowany jest od 1919 roku i jako jedyny taki produkt sprzedawany jest w Australazji i na Wyspach Pacyfiku. Gdzie indziej dominuje wersja brytyjska. To produkt do smarowania żywności produkowany w Nowej Zelandii przez Sanitarium Health and Wellbeing Company i dystrybuowany w Australii i na Pacyfiku. Jest podobny do brytyjskiego Marmite, ale oba produkty są produkowane przez różne firmy (wersję brytyjską produkuje Unilever). Nowozelandzki Marmite jest opisywany jako mający słabszy, mniej pikantny smak niż wersja brytyjska. Jest rozprowadzany w Australii, Nowej Zelandii i na Wyspach Pacyfiku. Sanitarium poleca smarowanie chleba pastą z dodatkiem chipsów ziemniaczanych. Taka kanapka nosi nazwę „Marmite and Chippie”. Ta niezwykła kanapka składa się z pokrojonego chleba maślanego, który jest pokryty Marmite i posypany chrupiącymi chipsami ziemniaczanymi.

Australijski Promite - Promite to ciemnobrązowa, słona pasta spożywcza otrzymywana z ekstraktu drożdżowego. Stosowany jest głównie jako pasta do smarowania kanapek i tostów, podobnie jak Vegemite i Marmite. Pasta Promite została wynaleziona w latach pięćdziesiątych XX wieku przez Henry Lewis & Company i sprzedawana pod marką Masterfoods. Promite jest nadal produkowany i sprzedawany głównie w Australii. Podobnie jak Vegemite, wytwarzany jest z resztek drożdży piwnych i ekstraktu roślinnego, jednakże Promite uzyskuje słodszy smak poprzez dodatek cukru.

Niemiecki Vitam-R - w Niemczech słony ekstrakt z drożdży o nazwie „Vitam-R” jest jedną z najstarszych ofert ze zdrową żywnością. Podobnie jak drożdże, ekstrakt drożdży jest bogaty w witaminy B 1, B 2, B 3, niacynę, biotynę, kwas foliowy i kwas pantotenowy. Niektóre produkty zawierają sztucznie dodane witaminy B 12 i są odpowiednie jako suplementy diety, na przykład, w ściśle wegańskim stylu życia. Ekstrakt z drożdży ma wysoką zawartość puryny i dlatego jest niewskazany dla osób o zwiększonych wartościach kwasu moczowego lub chorujących na dnę moczanową. Ekstrakt z drożdży to brązowa pasta lub suszony żółto-brązowy, rozpuszczalny w wodzie proszek. Nie smakuje jak drożdże, ale ma bardziej pikantny smak podobny do bulionu mięsnego (umami) i jest stosowany jako przyprawa i wzmacniacz smaku.

Szwajcarski Cenovis - Cenovis (łac. cena: posiłek, novum: nowy, vis: siła = nowa siła poprzez jedzenie) to marka znanego głównie w Szwajcarii smarowidła, które jest zwykle spożywane z chlebem posmarowanym masłem, a czasami jako przyprawa stosowana w sosach lub warzywach. Składa się z ekstraktu drożdży piwnych, cebuli, marchwi i przypraw. W przeciwieństwie do porównywalnych ekstraktów drożdżowych, szwajcarski Cenovis, sprzedawany jest w tubce i jest nieco lżejszy i bardziej płynny. W 1915 roku w Monachium powstała firma Cenovis Nährmittelwerke GmbH jako fabryka drożdży piwnych i słodu. Niemiecki ekstrakt witaminowy Cenovis dostępny był od około 1920 roku w słoiczkach z napisem „nieograniczony termin przydatności do spożycia”. W 1921 roku odnotowano, że ekstrakt drożdżowy Cenovis składał się z oczyszczonych i pozbawionych goryczy drożdży piwnych i miał konsystencję przypominającą miód. Założyciel i główny udziałowiec Cenovis to Julius Schülein, syn właściciela browaru Josepha Schüleina. W 1921 roku powstała australijska marka Cenovis.

Francuski Viandox - pierwotnie był to sos słony, z odrobiną ekstraktu mięsnego i aromatyzowany. Został opracowany przez Justusa von Liebiga. Viandox został wprowadzony na rynek we Francji we wczesnych latach 20. ubiegłego roku przez francuską spółkę Compagnie Francaise des produits Liebig. Sos był w postaci rozpuszczalnej lub płynnej. Obecnie jest produkowany przez Unilever, który sprzedaje go pod marką Knorr i nie zawiera już mięsa, w przeciwieństwie do oryginalnej receptury. Viandox wykorzystywany jest podczas gotowania mięsa, ryżu, makaronu lub warzyw. Podobnie jak sos sojowy, można go jeść jako przyprawa. Przyprawa poprawia smak sosów: vinaigrette, śmietanowych, majonezowych, warzywnych. Kilka łyżeczek Viandox rozcieńczonych we wrzącej wodzie stanowi natychmiastowy gorący napój, który spożywa jak bulion. Sos Viandox składa się z wody, soli, ekstraktu z drożdży, karmelu, glutaminianu sodu, cukru, środków aromatyzujących, w tym pszenicy i selera, ma gładki smak, jest mniej słony niż inne produkty na rynku i jest łatwy do rozprowadzania. Odpowiedni dla wegetarian.

Maggi – międzynarodowa marka przypraw, zup, sosów, makaronów oraz innych dodatków spożywczych. W Polsce często używana jako synonim przyprawy Maggi w płynie, będącej jednym z produktów należących do marki Maggi. Nazwa pochodzi od nazwiska założyciela wytwórni i pomysłodawcy wyrobu – Juliusa Maggi, który w Szwajcarii w 1886 roku wprowadził na rynek „Przyprawę Maggi” oraz pierwsze zupy w proszku. Aktualnie skład zawiera wodę, sól, glutaminian sodu, 5'-rybonukleotyd disodowy (substancja wzmacniająca smak, będąca połączeniem guanylanu disodowego i inozynianu disodowego nadające charakterystyczny smak umami), ocet, wyciąg z ziela lubczyku ogrodowego, glukozę, ekstrakt drożdży oraz aromat. Przyprawa w płynie, zbliżona w swoim smaku, konsystencji i ogólnym wyglądzie do sosu sojowego, wykorzystywana jako dodatek aromatyzujący do zup, mięs, sosów itp. Kanciasty kształt butelki i kolory etykiety (czerwono-żółte) zostały opracowane przez Juliusa Maggi.

Czy pisząc ten artykuł udało mi się polubić (bardziej pasuje słowo zaakceptować) Marmite i Vegemite? Tak. Warto wykorzystać te produkty w kuchni. Jeśli ktoś używa sosu sojowego lub maggi, to nie będzie miał żadnych problemów. Dla kogoś, kto pierwszy raz spróbuje pasty drożdżowej, mam kilka uwag. Po pierwsze jest to tak mocno skondensowana pasta, że nawet polizanie jej może być traumatyczne. Mocno, mocno słona pasta potrafi odrzucić. Po drugie należy traktować ją z UMIAREM. Przez duże U. A zatem, jak na pierwszy raz, bierzemy maleńki kawałek (szczypta to też za dużo) i zalewamy gorącym mlekiem z dodatkiem cukru. Otrzymujemy (prawie!) słono-karmelowy posmak mleka. Łączymy tę maleńką szczyptę z paczką masła, rozprowadzamy na kromce chleba i układamy na naszej paście wszystko to co idzie w parze z drożdżami np. jajko w koszulce lub gotowane na twardo, awokado, zielone ogórki polane miodem, pokrojony w plasterki banan. Nasza kolejna kromka chleba będzie zawierać co raz większe ilości Marmite. Tak sądzę. A dalej to już z górki, Marmite i Vegemite stanie się kolejnym wzmacniaczem smaku, tak jak sos sojowy lub maggi.

Poniżej najprostsze wykorzystanie Marmite, które z powodzeniem można zastąpić Vegemite. Przepisy proste i smaczne.

BUŁKA Z MARMITE I JAJKIEM W KOSZULCE

Składniki:

kromka pszennej bułki
pasta Marmite
1 jajko
3 łyżki octu
1 litr wody
sól

Przygotowanie:

Zagotowujemy litr wody, zakwaszamy octem i doprawiamy solą.
Gotujemy energicznie mieszając, tak aby woda była wytworzyła wir.
Wbijamy jako do szklanki, a następnie delikatnie wlewamy je do wirującej, wrzącej wody.
Gotujemy około 3 minut, wyjmujemy łyżą cedzakową i przekładamy na kanapkę.
Bułkę smarujemy pastą Marmite, kładziemy jajko, oprószamy pieprzem i ozdabiamy natką pietruszki

BUŁKA Z MARMITE I FALAFELEM

Składniki:

kromka pszennej bułki
pasta Marmite
1 średniej wielkości falafel
3 plasterki zielonego ogórka
kilka orzechów laskowych i migdałów

Przygotowanie:

Podsmażony falafel rozkruszamy na drobne kawałki.
Bułkę smarujemy pastą Marmite, przykrywamy plastrami zielonego ogórka, kładziemy usmażony, pokruszony falafel, posypujemy orzechami laskowymi i migdałami.